Acedia jako zagrożenie duchowe

Autor

  • Maciej Jarosz

Słowa kluczowe:

acedia, duchowa walka, wytrwałość, lenistwo, smutek, pracoholizm, obojętność, Ewagriusz z Pontu

Abstrakt

W artykule omówiono problematykę acedii jako problemu współczesnego człowieka. Dziś coraz więcej osób przyznaje, że doświadcza apatii, bierności, pustki i braku sensu w życiu. Problem ten sygnalizowany jest zarówno przez księży, jak i psychiatrów czy psychologów. Ponieważ acedia została najpełniej opisana przez Ewagriusza z Pontu (345-399), niniejszy artykuł opiera się głównie na jego badaniach i analizach, ale także na studiach kilku innych wybranych autorów. Artykuł podzielony jest na dwie części: pierwsza, teoretyczna, przedstawia koncepcję acedii i przyczyny jej pojawienia się, a druga, praktyczna - omawia objawy i sposoby leczenia tego schorzenia. Głównym powodem, dla którego ktoś wpada w stan acedii, jest to, że człowiek zamyka się na miłość Boga i doświadcza nieuporządkowanej miłości do siebie. Acedia przejawia się na dwa sposoby - jako pokusa obojętnego minimalizmu lub destrukcyjnego maksymalizmu. Może doprowadzić człowieka do śmierci duchowej lub stać się okazją do pójścia za Chrystusem w dźwiganiu krzyża, a zatem drogą chrześcijańskiego rozwoju i początkiem prawdziwego życia w Bogu.

Bibliografia

AMORTH G., Egzorcyści i psychiatrzy, tłum. W. Wiśniowski, Częstochowa 1999.Apoftegmaty Ojców Pustyni, t. 1, Gerontikon. Księga Starców, tłum. M. Borkowska, w: Źr. Mon. 4, Kraków 1994.

ATTARD M., Acidia, w: L. Borriello [red.], E. Caruana, M. R. del Genio, N. Suffi, Dizionario di mistica, Città del Vaticano 1998.

BAŁUS W., Acedia i jej następstwa, „Znak” 448 (1992).

BAŁUS W., Mundus melacholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki, Kraków 1996.

BARDY G., Acedia, w: M. Viller [red.], Dictionnaire de spiritualite, t. 1; Paris 1937, kol. 166-169.

BOUYER L., Wprowadzenie do życia duchowego. Zarys teologii ascetycznej i mistycznej, tłum. L. Rutowska, Warszawa 1982.

BROUILLARD R., Acedia, w: G. Jacquemet [red.], Catholicisme hier aujourd’hui demain, t. 1, Paris 1948, kol. 74-75.

BUNGE G., Acedia duchowa depresja. Nauka duchowa Ewagriusza z Pontu, tłum. J. Bednarek, A. Ziernicki, Kraków 2007.

DOWNEY M., The New dictionary of catholic spirituality, Minesota Collegeville 1993.

DZIAŁA E., Skrupulatom na ratunek, Poznań 2002.

EVDOKIMOV P., Kobieta a zbawienie świata, tłum. E. Walicka, Poznań 1991.

EVDOKIMOV P., Prawosławie, tłum. J. Kilinger, Warszawa 1964.

EVDOKIMOV P., Wieki życia duchowego. Od Ojców pustyni do naszych czasów, tłum. M. Tarnowska, Kraków 1996.

EWAGRIUSZ z PONTU, Ad virginem, polski przekład: Napomnienie dla dziewicy, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, Antirrheticus, polski przekład: O sporze z myślami, w: Źr. Mon. 36, tłum. M. Grzelak, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2005.

EWAGRIUSZ z PONTU, Capita cognoscitiva (Skemmata), polski przekład: Rozważania, w: Źr. Mon. 36, tłum. M. Grzelak, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2005.

EWAGRIUSZ z PONTU, De malignis cogitationibus, polski przekład: O różnych rodzajach złych myśli, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, De octo spiritibus malitiae, polski przekład: O ośmiu duchach zła, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, De oratione, polski przekład: O modlitwie, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, De vitiis quae opposita sunt virtuti bus, polski przekład: O wadach, które przeciwne są cnotom, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, Epistulae LXII, polski przekład: Listy Ewagriusza z Pontu, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, Practicus, polski przekład: O praktyce [ascetycznej], w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, Rerum monachalium rationes, polski przekład: Podstawy życia monastycznego, w: Źr. Mon. 18, tłum. K. Bielawski, M. Grzelak, E. Kędziorek, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2007.

EWAGRIUSZ z PONTU, Tractatus ad Eulogium Monachium, polski przekład: Traktat dla Eulogiusza mnicha, w: Źr. Mon. 36, tłum. M. Grzelak, L. Nieścior, A. Ziernicki, B. Spieralska, Kraków 2005.

FRANCISZEK SALEZY św., Filotea, czyli droga do życia pobożnego, tłum. A. Jełowiecki, Warszawa 2001.

GARRIGOU-LAGRANGE R., Trzy okresy życia wewnętrznego wstępem do życia w niebie, tłum. T. Landy, Niepokalanów 2001.

GŁOWACZ T., MILERSKI B., Acedia, w: T. Głowacz [red.], Religia. Encyklopedia PWN, Warszawa 2001.

GONCZAROW J., Obłomow, tłum. N. Drucka, Wrocław 1990.

HIŻYCKI Sz., Wybór z traktau o praktyce ascetycznej. O ośmiu duchach zła. O różnych rodzajach złych myśli. O wadach, które przeciwne są cnotom, Kraków 2015.

HONINGS B., Accidia, w: E. Ancilli [red.], Dizionario enciclopedico di spiritualitá, Roma 1975.

JAN PAWEŁ II, Rytuał Rzymski. Egzorcyzmy i inne modlitwy błagalne, Katowice 2002.

JEANGUENIN G., Szatan istnieje! Świadectwo egzorcysty i jego odpowiedzi na pytania, tłum. W. Dzieża, Kraków 2006.

KOCAŃDA B., Posługa kapłana – egzorcysty. Duchowość. Tożsamość. Praktyka, Kraków 2004.

KOŚCIELNIAK K., Zło osobowe w Biblii. Egzegetyczne, historyczne, religioznawcze i kulturowe aspekty demonologii biblijnej, Kraków 2002.

KRÓLIKOWSKI K., Wady główne wciąż aktualne, Kraków 2005.

LACHMANOWA K., Oblicza lenistwa, tłum. A. Babuchowski, Poznań 2002.

LELOUP J.-Y., Hezychazm. Zapomniana tradycja modlitewna, tłum. H. Sobieraj, Kraków 1996.

LEŚNIEWSKI K., „Nie potrzebują lekarza zdrowi...”. Hezychastyczna metoda uzdrawiana człowieka, Lublin 2006.

LIPARI A., Accidia, w: E. Ancilli [red.], Dizionario enciclopedico di spiritualitá, red., Roma 1990.

LOTZ J. B., Acedia, w: C. Schütz [red.], Praktischer Lexikon der Spiritualität, Freiburg 1988, kol. 9-10.

LOUF A., Żyć łaską. Rozważania o życiu duchowym, tłum. P. Rak, Kraków 2004.

LOYOLA IGNACY św., Ćwiczenia duchowne, tłum. Jan Ożóg, Kraków 1996.

LOYOLA IGNACY św., Ćwiczenia duchowne, tłum. Jan Ożóg, Kraków 1996.

ŁUCARZ S., Acedia i błogosławieństwo atakowanych przez zło świata, „Życie duchowe” 48/2006.

MACHETA L., Demon południa i zafałszowanie egzystencji. O acedii starożytnego mnicha i zbędności inteligenta rosyjskiego XIX wieku, Kraków 2003.

NIEŚCIOR L., Anachoreza w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków 1997.

NIEŚCIOR L., Ocena moralna sfery popędowej w nauce Ewagriusza z Pontu o naturze ludzkiej, „Collectanea Theologica” 65(1995), t. 4.

NIEŚCIOR L., Smutek w nauce Ewagriusza z Pontu, „Życie Duchowe” 59 (2009).

PASZKOWSKA T., Acedia, w: M. Chmielewski [red.], Leksykon duchowości katolickiej, Lublin-Kraków 2002.

PETRY-MROCZKOWSKA J., Siedem grzechów głównych dzisiaj, Kraków 2004.

SARAH R., DIAT N., Wieczór się zbliża i dzień już się chyli, Warszawa 2019.

SCANLAN M., CIRNER R. J., Uwalnianie ze złych mocy, tłum. K. Maciuszak, Kraków 1995.

SCHNEIDER M., Ze źródeł pustyni. Znaczenie Ojców Pustyni dla współczesnej duchowości, tłum. E. Krukowska, Kraków 1994.

SCHOPENHAUER A., Aforyzmy o mądrości życia, tłum. J. Garewicz, Warszawa 1990.

SCUPOLI W., Walka duchowa, tłum. A. Dudzińska-Facca, Poznań 2002.

ŠPIDLÍK T., Accidia, w: A. di Berardino [red.],Dizionario patristico e di antichità cristiana, Monferrato 1983, kol. 28-29.

ŠPIDLÍK T., U źródeł światłości. Podręcznik życia chrześcijańskiego, tłum. J. Zychowicz, Warszawa 1991.

STINISSEN W., Ukryci w miłości. Podręcznik życia karmelitańskiego, Kraków 2013.

TARNOWSKI K., Faktyczność i negatywność u M. Heideggera, „Analecta Cracoviensia” 13 (1981).

TOMASZ z AKWINU św., Summa theologiae, II-II, q. 35, Kęty 2006.

VERLINDE J. M., Bóg wyrwał mnie z ciemności, tłum. M. Pieńkowska, Warszawa 2002.

ZALEWSKI D., Sztuka samowychowania. Poradnik praktyczny, Lublin 2007.

ZATORSKI W., Acedia – duchowa depresja. Wybór tekstów, Kraków 2008.

Pobrania

Opublikowane

2020-09-08

Jak cytować

Jarosz, Maciej. 2020. „Acedia Jako zagrożenie Duchowe”. Zeszyty Formacji Katechetów, nr 2-3 (wrzesień):16-28. https://www.zfk.katecheza.radom.pl/index.php/zfk/article/view/827.