„Herosi w sutannach” w prozie Jana Dobraczyńskiego. Dwie obserwacje

Autor

  • Grzegorz Głąb Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Słowa kluczowe:

Herosi w sutannach, Jan Dobraczyński

Abstrakt

Fundamentem światopoglądu Dobraczyńskiego jest przekonanie o opiece Bożej zarówno nad światem, jak i człowiekiem, którego życie powinna wypełniać współpraca z nadprzyrodzoną łaską. Twórczość pisarza nawiązuje do dorobku europejskich twórców katolickich, jednak w powieściach Dobraczyńskiego zauważalna jest, w dużo większym stopniu niż w dziełach twórców z Zachodu, odnowa pojęć o świętości, pragnienie przybliżenia jej modelu zwykłym ludziom. Wydaje się, że Mocarz i Kościół w Chochołowie miały za zadanie nie tylko kształtować światopogląd czytelników, ale także mieć wpływ na życie społeczne i umacnianie wiary religijnej. Ewangeliczny rodowód pisarskiego zamysłu Dobraczyńskiego zaowocował w jego powieściach kreacjami ludzi silnych, niezłomnych, gotowych do największych poświęceń w służbie Bogu i ludziom. Ze względu na nadane im przez twórcę cechy zasługują oni na miano „herosów”. Andrzej Bobola – bohater powieści Mocarz – i ksiądz Wojciech – pierwszoplanowa postać Kościoła w Chochołowie – walczą z poświęceniem o wiarę i świętość. Twórca nie formułuje za ich pośrednictwem żadnych norm – „przepisu” na szczęście w wymiarze nadprzyrodzonym. To samo życie „herosów w sutannach” ma stanowić  normę najwyższą, w której, jak w zwierciadle, czytelnicy dostrzegą elementy konstytuujące autentyczne, bo osadzone w Stwórcy, człowieczeństwo: godność, wierność, miłość, zaufanie do Boga.

Bibliografia

Augustyn J., Sakrament pojednania, Kraków 2000.

Błaut S., Dramat świętości, „Dziś i Jutro” 1954, nr 38.

Bolewski J., Święty Andrzej Bobola i Śluby Jasnogórskie, „Miejsca Święte” 2007, nr 5.

Brończyk K., Twórczość Jana Dobraczyńskiego, „Kierunki” 1957, nr 51/52.

Dobraczyński J., Dzieło nie wyrasta z oklasków... (wywiad z autorem przeprowadził Z. Irzyk), „Kierunki” 1980, nr 17

Dobraczyński J., Kościół w Chochołowie, Warszawa 1998.

Dobraczyński J., Mocarz. Opowieść o św. Andrzeju Boboli, Warszawa 2002.

Dobraczyński J., Powieść katolicka, „Dziś i Jutro” 1947, nr 42.

Dobraczyński Jan, [w:] Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1, red. A. Hutnikiewicz, A. Lam, Warszawa 2000.

Głąb G., Motyw spowiedzi w prozie polskiej XX wieku, Lublin-Radom 2013.

Jasińska-Wojtkowska M., Nowy charakter inspiracji religijnej we współczesnej prozie, [w:] tejże, Horyzonty literackiego sacrum, Lublin 2003.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994, nr 1466.

Kozera B., Literatura a religia. Polska współczesna powieść katolicka, Opole 1993.

Lichniak Z., „Duszochwat”, „Dziś i Jutro” 1948, nr 9.

Lichniak Z., Szkic do portretu Jana Dobraczyńskiego, Warszawa 1962.

Mazan-Mazurkiewicz A.”, „Przyszedłem rozłączyć...”Jana Dobraczyńskiego jako obraz „świętości bezwiednej”, „Acta Universitatis Lodziensis 2012, nr 4.

Piechowski J., Bohaterowie Dobraczyńskiego, „Kierunki” 1969, nr 48.

Pius XII, Invicti Athletae Christi.

Pruszyński K., Jan Dobraczyński, czyli trudności katolickiego pisarza, „Odrodzenie” 1947.

Rogalsk A. i, Dobraczyński, Warszawa 1969.

Rogalski A., Istota katolickiej powieści współczesnej, „Życie i Myśl” 1951, nr 7-8.

Rogalski A., Katolicyzm w twórczości Jana Dobraczyńskiego, „Życie i Myśl” 1969, nr 6.

Ryszka Cz., Na tropach Boga. Przygoda z literaturą XX wieku, Kraków 1999.

Sadkowski W., Literatura katolicka w Polsce. Narodziny, główne tendencje i wątki, pułap poznawczy i artystyczny, Warszawa 1963.

Spowiednik z Sidziny przypomina także postać księdza Sadoka Górskiego, bohatera powieści Władysława Jana Grabskiego – W cieniu kolegiaty i Konfesjonał.

Starowieyska-Morstinowa Z., Śmiała próba, „Tygodnik Powszechny” 1948, nr 4.

Starowieyska-Morstinowa Z., Świat oglądany z konfesjonału, „Tygodnik Powszechny” 1948.

Szczepkowska E., Tradycje hagiograficzne we współczesnej popularnej prozie religijnej (rekonesans), [w:] Doświadczenie religijne w literaturze XX wieku, red. A. Gleń, I. Jokiel, Opole 2006.

Szubert L. N., Panegiryk czy recenzja?, „Tygodnik Powszechny” 1954, nr 38.

Świderska A., Epos tatrzański Dobraczyńskiego, „Tygodnik Powszechny” 1954, nr 34.

Witek S., Sakrament pojednania, Poznań 1979.

Pobrania

Opublikowane

2016-09-10

Jak cytować

Głąb, Grzegorz. 2016. „«Herosi W sutannach» W Prozie Jana Dobraczyńskiego. Dwie Obserwacje”. Zeszyty Formacji Katechetów 63 (3):23-38. https://www.zfk.katecheza.radom.pl/index.php/zfk/article/view/212.